به گزارش معدن نیوز، بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سه ماه پایانی سال 97 به میزان یک میلیون و 131 هزار و 606 تن گندله و کنسانتره به ارزش 78165446 دلار و در سه ماه نخست سال 98 به میزان یک میلیون و 239 هزار و 716 تن گندله و کنسانتره به ارزش 103305692 دلار صادر شده است.
افزایش نرخ دلار و به دنبال آن کاهش ارزش ریال باعث افزایش جذابیت صادرات شده و این امر فعالان تجارت این محصول را ترغیب به صادرات کرده است. بر همین اساس بدون توجه به شرایط شرکت‌های فولادی، این امر سرعت گرفته و این در حالی است که صنعت فولاد و در نتیجه فرآیند فروش محصولات نهایی زنجیره و ارزآوری کشور در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
سیاست‌گذاری‌های دولت باید در مسیر صحیحی قرار گیرد تا به تولیدات کشور آن هم صنعتی چون فولاد که از جمله صنایع مهم و استراتژیک کشور است آسیب وارد نکند. انتقاداتی که به این موضوع وارد است به این دلیل است که بخشنامه‌ها خلق الساعه و بدون نگاه کارشناسی ابلاغ می‌شود به گونه‌ای که همه جوانب در آن سنجیده نمی‌شود. قطعا وزارت صمت با کاهش عوارض گندله به دنبال رفع یک مشکل بوده است اما حل یک مسئله منجر به ایجاد مشکلات دیگر شده است. مثلا در سال گذشته در دوره‌ای با وجود تولید مازاد آهن اسفنجی، صادرات این محصول ممنوع و علیرغم کمبود سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله، هر سه آن‌ها آزادانه صادر می‌شوند.
بر اساس گفت‌وگویی که با فولادسازان کشور انجام شد عنوان کردند که مشکلی با صادرات گندله ندارند، اما صادرات گندله زمانی مناسب است که به تولید فولاد کشور ضربه‌ای وارد نکند. گندله تولیدی در کشور در ابتدا باید خوراک مورد نیاز واحدهای فولادسازی را تامین کند، سپس در صورت مازاد تولید، مجوز صادرات داده شود.
برخی از واحدهای تولید گندله راه‌اندازی شده در کشور تنها ظرفیت‌های اسمی دارند و هنوز به ظرفیت تولید واقعی و نهایی خود نرسیده‌اند. مشکلی که در تامین کنسانتره وجود دارد، باعث می‌شود واحدهای تولیدکننده گندله نتوانند با تمام ظرفیت خود فعالیت کنند.
مخالف صادرات گندله نیستیم اما تعادل برقرار و نیاز واحدهای فولادسازی تامین شود
حمیدرضا عظیمیان؛ مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان در گفتوگو با معدن‌نیوز با بیان اینکه در حال حاضر به دلیل صادرات گندله فولاد مبارکه نیز مانند دیگر فولادسازی‌ها با کمبود گندله مواجه است، گفت: متاسفانه کمبود گندله منجر به کاهش تولید فولاد مبارکه شده است و باید دولت و وزارت صمت این موضوع را به گونه‌ای مدیریت کند که هم صادرات متوقف نشود و هم نیاز واحدهای فولادسازی تامین شود.
عظیمیان افزود: وزارت صمت باید با انجام تدابیری صنعت را مدیریت کند. ما مخالف صادرات نیستیم در‌صورتی‌که تعادل برقرار شود و نیاز واحدهای فولادسازی تامین شود.
به گفته مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان صادرات گندله ممکن است که افزایش ارزآوری داشته باشد اما با کاهش تولید قطعا قیمت محصولات فولادی افزایش می‌یابد و اثراتش را در تمام جامعه خواهد گذاشت. اگر تولیدات ما متوقف شود قطعا تمام شرکت‌هایی که زنجیره‌وار به ما وابسته هستند دچار مشکل خواهند شد و این منجر می‌شود که اشتغال تولیدکنندگان با مشکل مواجه شود.
گندله دارای جذابیت صادراتی شده است/ دولت با برنامه ریزی دقیق کمک کند منافع و نیاز شرکت های داخلی به گندله در تضاد قرار نگیرد
فرزاد ارزانی؛ مدیرعامل شرکت فولاد هرمزگان هم در گفتوگو با معدن‌نیوز صادرات را یکی از نیازهای کشور دانست و گفت: ما به صادرات نیاز داریم اما با توجه به اینکه فولادسازان به گندله نیازمند هستند با صادرات آن کمبودش در کشور محسوس است.
ارزانی افزود: شرکت‌های فولادی کشور در حال حاضر با کمبود گندله مواجه هستند. بحث گندله با توجه به قیمت‌های جهانی دارای جذابیت صادراتی زیادی است. با توجه به بحث تحریم‌ها کشور نیازمند ورود ارز است تا بتوانیم با تحریم‌ها به مقابله بپردازیم اما دولت باید برنامه‌ریزی دقیقی در این زمینه داشته باشد تا این منافع و نیاز شرکت‌های داخلی به گندله در تضاد قرار نگیرد.
مدیرعامل شرکت فولاد هرمزگان با بیان اینکه کمبود گندله منجر به توقف تولید شرکت‌های فولادسازی در داخل می‌شود، عنوان کرد: شرکتی که دارای 10 هزار نیروی انسانی است زمانی که با کمبود مواد اولیه مواجه می‌شود، قطعا تولیدش با مشکل مواجه شده و این مشکل در ابعاد اجتماعی جامعه گسترش می‌یابد و تبعات اجتماعی دارد.
به گفته ارزانی باید توازنی بین صادرات گندله و نیاز داخلی شرکت‌ها ایجاد کرد تا منجر به مشکلات گسترده در سطح اجتماعی نشود.
علیرغم کمبود گندله در داخل، صادرات همچنان انجام می شود/ در صورت کمبود گندله واحدهای فولادسازی دچار مشکل و در نهایت تعطیل خواهند شد
مرتضی یزدخواستی؛ مدیرعامل شرکت صبافولاد خلیج فارس نیز در گفتوگو با معدن‌نیوز در این خصوص گفت: ما به شدت با کمبود گندله مواجه هستیم و به نظر می‌رسد در این زمینه اطلاع‌رسانی و آگاهی کمی وجود دارد چرا که شرکت‌هایی که مصرف گندله دارند با توجه به صادرات این محصول درگیر مشکلات بسیار زیادی شده‌اند.
یزدخواستی ادامه داد: متاسفانه همچنان با وجود کمبود گندله در داخل، صادرات این محصول انجام می‌شود. به نظر من با توجه به مشکلاتی که برای شرکت‌های داخلی ایجاد شده است، وزارت صنعت، معدن و تجارت در این زمینه باید یک راهکار در نظر بگیرد و به نوعی توزان را ایجاد کنند.
مدیرعامل شرکت صبافولاد خلیج فارس بیان کرد: پرسشی که مطرح است این است که چرا با وجود کمبود گندله و مشکلات شرکت‌های مصرف‌کننده همچنان محصول در حال صادر شدن است. تولیدکننده گندله قطعا بحث قیمت را مطرح می‌کند و در این زمینه وزارت صمت می‌تواند تدابیری بیندیشد که نه تولیدکننده گندله و نه مصرف‌کننده داخلی آن دچار مشکل نشوند.
به گفته وی وزارت صمت باید این را در نظر بگیرد که در صورت کمبود گندله واحدهای فولادسازی دچار مشکل و در نهایت تعطیل خواهند شد و در این صورت اشتغالزایی نیروی انسانی فعال در این واحدها به خطر خواهد افتاد.
دولت باید این را در نظر بگیرد که تولید و نیاز کشور در زمینه گندله با یکدیگر مطابقت دارد یا خیر؟ اگر کمبودی وجود دارد در این صورت باید مانع از صادرات گندله شود و اگر کمبود نبود بخشی از مازاد آن را می‌توانند صادر کنند.
یزدخواستی افزود: با توجه به اینکه قیمت گندله برای صادرکنندگان جذابیت صادراتی دارد قطعا تمایل دارند که صادر کنند. لذا در صورتی که بخواهند نیاز داخل را تامین کنند به علت قیمت‌های صادراتی عدم‌النفع خواهند داشت که باید این موضوع توسط دولت بررسی و در این زمینه راهکاری ارائه شود.
در همین رابطه نیز منصور یزدی‌زاده؛ مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در گفتوگو با تسنیم با انتقاد از صادرات بی‌رویه سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله گفت: اگر جلوی صادرات این محصولات گرفته نشود، تبدیل به بحرانی طی یک تا دو سال آینده برای شرکت‌های فولادساز داخلی خواهد شد.
یزدی‌زاده درخصوص مشکلات و موانع سال گذشته هم گفت: محدودیت شدید در تامین مواد اولیه آهن‌دار از جمله سنگ‌آهن یکی از این چالش‌ها است که با عمومیت آن، سایر شرکت‌ها از جمله فولاد مبارکه هم در این مورد دچار مشکل خواهند شد و دلایل آن به صادرات سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله برمی‌گردد که اگر جلوی آن گرفته نشود، تبدیل به بحرانی طی یک تا دو سال آینده خواهد شد.
وی با بیان اینکه ذوب‌آهن سهمیه گندله ندارد، ادامه داد: اعمال تحریم‌ها بر واردات و صادرات زغال و کک شرکت‌های فولادی، بالا بودن هزینه‌های تولید به روش کوره بلند در مقایسه با قوس الکتریکی، عدم توازن در توزیع منابع زنجیره ارزش تولید، عدم پوشش تولید 4 میلیون تن چدن مذاب، بروز خشکسالی و تاثیر بر میزان تولید، تحمیل بخشی از کسری منابع صندوق بازنشستگی فولاد به شرکت، اعتصاب کامیون داران و توقف حمل مواد اولیه و افزایش هزینه حمل، مشکل ترخیص مواد اولیه وارداتی از طرف گمرک، منفی بودن سرمایه در گردش و وجود زیان انباشته، تحمیل هزینه مابه تفاوت ارز به میزان 110 میلیارد تومان که از طریق بانک رفاه در حال پیگیری است نیز از دیگر چالش‌های موجود طی سال گذشته بوده است.
جعفر سرقینی، معاون امور معادن وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به معدن‌نیوز که چرا با وجود کمبود سنگ‌آهن و گندله در داخل و نیاز شرکت‌های فولادی این محصولات صادر می‌شوند، گفت: بر اساس محدودیتی که اعمال شده قرار است که دیگر شرکت‌های بزرگ صادرات گندله و سنگ‌آهن نداشته باشند به دلیل اینکه باید نیاز کارخانجات داخلی را فراهم کنند و سهمیه هر کدام از این شرکت‌ها نیز مشخص شده است.
وی افزود: اما در خصوص واحدهای کوچک معدنی اگر برگشت ارز خود را انجام دهند صادراتشان مشکلی نخواهد داشت منتهی باید منشا سنگ‌آهن آن‌ها مشخص باشد که از کدام معدن است.
قطعا در آینده شرکت‌های فولادی با توجه به صادرات این محصولات با بحران مواجه می‌شوند و با وجود انتقاداتی که از سوی این شرکت‌ها مطرح می‌شود خام‌فروشی و صادرات این محصولات کماکان ادامه دارد.
به نظر می‌رسد با توجه به ارزش افزوده بالای محصولات خام و نهایی فولادی، به خصوص فولادهای آلیاژی، باید گام به گام بستر و شرایط برای حرکت به سمت تولید و صادرات این دست محصولات فراهم گردد.
امید است سیاست‌گذار بخش معدن و فلزات، بیش از پیش بر اساس خردجمعی، تحقیق و پیمایش، تحصیل و پژوهش و درایت و آینده‌نگری تصمیمات خود را اتخاذ نماید تا در شرایط گوناگون اقتصادی، صنعتی موفق، زنده و کارآمد در کشور داشته باشیم.