ضرورت پیاده سازی طرح آمایش تجاری در سال حماسه اقتصادی /حمایت از سرمایه گذاران بخش خصوصی درحوزه تجهیزات ریلی

پایگاه خبری معدن نیوز-وزیر صنعت ، معدن و تجارت با اشاره به نامگذاری سال جاری با نام " حماسه سیاسی و اقتصادی " از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی بر ضرورت پیاده سازی طرح آمایش تجاری دراین سال تاکید کرد و گفت : در صورت پیگیری این طرح ،  جمهوری اسلامی ایران بهترین موقعیت را برای تبدیل شدن به هاب های لجستیکی را پیدا خواهد کرد .
به گزارش معدن نیوز"مهدی غضنفری " درسومین کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مهندسی راه آهن در محل دانشگاه علم و صنعت گفت : به دلیل گستردگی مساحت کشور ، دسترسی به آبهای آزاد ، واقع شدن در مسیر کریدورهای ترانزیتی بزرگ ، سابقه دیرینه تجارت ، دسترسی آسان به بسیاری از کشورهای منطقه ، قابلیت تبدیل شدن به حلقه لجستیک ، آسیا ، اروپا و آفریقا ، مسیر ارتباطی بین کشورهای آسیای میانه و آبهای آزاد ، موقعیت استراتژیک جغرافیایی برای کمتر کشوری مهیا است که کمتر کشوری چنین شرایطی را دارد و طرح آمایش تجاری قابلیت بکارگیری کشور را دارد .
سومین کنفرانس بین المللی پیشرفت های اخیر در مهندسی راه آهن با حضور وزیر راه و شهرسازی ، جمعی از میهمانان خارجی ، فعالان بخش خصوصی ، استادان و دانشجویان برگزار شد .

* داشتن تولید پویا نیازمند برقراری آمایش تجاری

وی افزود: برای داشتن تولید پویا نیازمند سیستم لجستیکی قوی هستیم و برای داشتن سیستم های لجستیکی باید آمایش تجاری را  دنبال کنیم که یکی از ارکان آمایش تجاری حمل ونقل و مهمترین آن حمل ونقل ریلی است .

غضنفری با اشاره به اینکه تاکنون کارهای خوبی دراین بخش صورت گرفته ، گفت : وزارت صنعت ، معدن وتجارت آماده حمایت از بخش خصوصی برای تولید تجهیزات ریلی است .

وی گفت که وزارت صنعت ، معدن و تجارت آماده تخصیص ارز به سرمایه گذاران بخش خصوصی در حوزه ریلی است و برای سرمایه در گردش نیز تسهیلات ریالی از محل منابع 10 درصد صندوق توسعه ملی اختصاص می دهد تا تجهیزات ریلی تقویت شده و یکی حوزه های صادرات کشور شود
وی همچنین با اشاره به موضوع کنفرانس و فعالیت های راه آهن گفت : حوزه تجارت در سطح متفاوتی با مسئله سهولت تجارت در درون کشور و تجارت فرامرزی مرتبط است ، یعنی اینکه قبل از اینکه موضوع سخت افزار در اولویت باشد ، مسئله چگونگی مدیریت بر سخت افزار مبنای بحث است .
غضنفری عنوان کرد : دو سال پیش از ادغام موضوع آمایش تجاری را در وزارت بازرگانی سابق مطرح کردم که به نظرم در مورد آن خیلی کم کار شده و به این دلیل این احتمال وجود دارد که فرصت ها از دست برود .
* درحوزه آمایش تجاری کار زیادی صورت نگرفته است
وی یادآورشد : البته درباره آمایش در حوزه های صنعتی ، معدنی ، کشاورزی در سطح کشور به خوبی کار شده بود ، اما در مورد آمایش تجاری چندان کار زیادی صورت نگرفته بود .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت سپس گفت : آمایش می تواند موضوع ، ملی ، منطقه ای و شهری باشد یا به لحاظ نوع آمایش سرزمینی ، جمعیتی ، صنعتی ، معدنی و کشاورزی را در خود جای دهد.
*مطالعات موسسه پژوهش های بازرگانی در حوزه آمایش تجاری
 غضنفری با طرح این جمله که اگر زیر ساخت های تجاری در سرزمین پهناور جمهوری اسلامی ایران تدارک دیده شود ، می توانیم از همه ظرفیت ها استفاده کنیم ، افزود: موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در یک فرایند مطالعاتی در ماه های پایانی سال گذشته که خروجی آن در حال انتشار است ، زمینه هایی را برای برنامه ریزی در جهت توسعه زیر ساخت ها مطرح کرده است .
وی بااستناد به آمارهای جهانی گفت : رتبه ایران به لحاظ زیر ساخت های تجاری در سال 2010 از مجموع 155 کشور ، 86 بود و متاسفانه در منطقه نیز رتبه قابل قبولی نداشت .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت گفت : کشوری با سابقه برخورداری از جاده ابریشم و اینکه همواره در حوزه تجارت حرفی برای گفتن داشته و رتبه اول را از آن خود کرده ، حال چه اتفاقی افتاده که می گوییم باید کاربیشتری در حوزه آمایش تجاری انجام دهد .
 غضنفری ادامه داد: در سال های پس از انقلاب اسلامی کارهای بسیاری دربخش تولید در حوزه زیر ساخت ها انجام شده ، اما همین کالای تولیدی نیازمند حرکت در سرزمین دارد ، خواه در بخش واردات و یا صادرات باشد .
* آمایش تجاری مکمل تولید در تحرک و پویایی
وی افزود: اگر تولید تحرک پویایی و ارزانی می خواهد موضوع آماش تجاری باید به عنوان مکمکل آن در کنارش قرار گیرد .
"به طور معمول زیر ساخت های صنعتی به عنوان امر تولید درکارگاه ها به صورت غیر فیزیکی قابل مشاهده است، اما زمانی که قرار است کالا از درب کارخانه به بیرون منتقل شود و باید حرکت کند ، هزینه های تولید بالای می رود ، به این دلیل است که در نظام توزیع توزیع می گوییم با توجه به وجود واسطه ها عملکرد ما صحیح نیست ."
* زیرساخت های فیزیکی و غیرفیزیکی تجاری
 غضنفری در ادامه سخنرانی خود زیرساخت های تجاری را به دو دسته ، سخت افزار "فیزیکی "و نرم افزار یا "غیر فیزیکی" تقسیم کرد و گفت :وضعیت در هر دو دسته در جمهوری اسلامی ایران مشخص شده است .
وی افزود: کارشناسان وزارت صنعت ، معدن و تجارت با انجام پژوهش های کاربردی ، دراین خصوص که در کدام قسمت از زیرساخت ها باید کار بیشتری انجام شود تا تولید به راحتی در اختیار همگان قرار گیرد ، اطلاعات کافی دارند.
وزیر صنعت ، معدن و تجارت زیر ساخت های فیزیکی را در شش حوزه تقسیم بندی کرد و گفت : در هر کدام از این حوزه ها نیاز به کار بیشتر است .
وی با اشاره به اینکه زیر ساخت های جابجایی اولین محور زیر ساخت های فیزیکی است ،  به موضوع زیر ساخت های حمل ونقل اشاره کرد و گفت : در مورد اینکه ریل می تواند کار حمل ونقل انجام دهد ، گفته شده  اما اینکه غیر از ریل ، موضوع جابجایی است که کاری متفاوت است ، در بسیاری از کشورها به ویژه سنگاپور بر روی این بخش از فعالیت ها کار بسیاری شده است .همزمان جابجایی برای یافتن بار ، انتقال بار و بعد موضوع محل است ، یعنی قبل و بعد از محل بار جابجایی داریم .
غضنفری ادامه داد : در زیر ساخت های فیزیکی ، زیر ساخت های جابجایی ، حمل و نقل ، ذخیره سازی (انباره ها ، سیلوها ، مخازن باید به اندازه کافی باشد که امکان توقف بار ازیک ماه تا یکسال میسر شود ) توزیعی (شرکت های پخش ) وزیر ساخت های مناطق اقتصادی و تجاری (در آنجا قوانین سرزمین اصلی اجرا نمی شود) مطرح هستند .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت با بیان اینکه زیر ساخت های غیر فیزیکی از اهمیت بالایی برخوردار است اما کمتر به آن توجه شده ، گفت : دراین زیرساخت ها ، نخست زیرساخت پیوند های تجاری مطرح می شود .
وی افزود: بسیاری از کشورها مناطق آزاد گمرکی و تجارت آزاد گمرکی را برای خود تعریف می کنند که با این اقدام سهولت بسیاری در تولید ایجاد می شود ، به بیانی دیگر کالاهای تولیدی دراین نوع مناطق از بسیاری عوارض گمرکی ، بازرسی ها معاف می شود ، سرعت کار بالارفته و لجستیک سرعت پیدا می کند و در نتیجه هزینه ها کاهش می یابد .
غضنفری از زیرساخت های مالی، زیر ساخت های حقوقی ، بنگاه ها و نهادهای موجود و زیر ساخت های فناوری اطلاعاتی به عنوان سایر زیر مجموعه های زیر ساخت های فیزیکی نام برد .
* ضرورت توجه جدی به هاب های لجستیکی در آمایش تجاری
وزیر صنعت ، معدن و تجارت در ادامه سخنرانی خود گفت : در آمایش تجاری چهار حوزه مشخص شده که باید به سرعت بر روی آنها کار شود که شامل هاب های لجستیکی ، هاب های تجاری ، شهرهای لجستیکی و مراکز لجستیکی است .
وی درباره شهرهای لجستیکی گفت : شهرهایی در کشور برای هاب لجستیکی انتخاب شده اند که خاصیت تبدیل هاب لجستیکی برای جمهوری اسلامی ایران را دارند .
غضنفری همچنین به موضوع زیر ساخت های بازرگانی داخلی نیز اشاره ای کرد و گفت :این زیر ساخت ها شامل انبارها ، سردخانه ها ، سیلوها ، فروشگاه های زنجیره ای و بزرگ ، شرکت های پخش و واحدهای توزیع است تا بتوانند کالا را به دست مصرف کننده برسانند .
بخش دیگر سخنان وی به موضوع زیرساخت های حمل ونقل و جابجایی اختصاص یافت و از حمل ونقل جاده ای ، ریلی ، هوایی ، آبی، گمرک ، بنادر و فرودگاه ها از جمله زیر مجموعه های این بخش نام برد .
از نظر وزیر صنعت ، معدن و تجارت ، اگر این مجموععه بتواند به لحاظ توسعه زیرساخت ها ،  قوانین و مقررات و ایجاد شبکه حمل ونقل ترکیبی کار را به مقصد برساند ، حوزه تولید به آرامی جریان دارد .
* حمل ونقل ترکیبی و مدیریت واحد
وی افزود: در حمل ونقل ترکیبی دیگر تولید کننده ناچار نیست برای حمل بار خود سه یا چهار جور مدیریت کند ،بلکه با حمل ونقل ترکیبی و مدیریت از یک جای مشخص استفاده کننده از یک جریان چهار راه اصلی و مدیریت واحد که همه را به هم متصل کرده ، بهره می گیرد  ، خوشبختانه تاکنون کارهای خوبی را برای اینکه حوزه تولید کمتری هزینه را پرداخت کند ، انجام شده است .
غضنفری در ادامه سخنان خود به زیر ساخت های بازرگانی خارجی نیز اشاره ای کرد و گفت : این زیرساخت ها شامل بازارچه های مرزی ، مناطق آزاد تجاری ، مناطق ویژه اقتصادی ، توافقات با کشورهای دیگر و شرکای تجاری می باشد .
وی در ادامه با تصریح براینکه مجموعه ای از این نوع موضوعات در زیر چتری به نام آمایش تجاری مورد مطالعه قرار گرفته است ، گفت : این مطالعات آماده برای اجرا آماده است .
*کم توجهی به آمایش تجاری و هزینه های بعدی
وزیر صنعت ، معدن و تجارت سخنی نیز با شرکت کنندگان دراین همایش داشت و گفت : دانشجویان ، استادان و دانشمندان علاقه مند که اگر بخواهند در هر کدام از این حوزه ها به ما کمک کنند ، ما دست یاری به سوی آنها دراز می کنیم .این وزارتخانه در پیاده سازی آمایش تجاری و مطالعه بیشتر درباره نحوه پیشرفت در سایر زیرساخت ها آمادگی برای همکاری را اعلام می کند.
غضنفری همچنین با بیان اینکه کم توجهی به آمایش تجاری درسال های اخیر باعث شده تا کشورمان برخی فرصت ها را از دست بدهد ، گفت : در مورد هاب تجاری منطقه نسبت به امارات ، مزیت های بسیار برتری داشتیم اما در حال حاضر مشاهده می کنیم که این کشور در توسعه فرودگاه ها ، بنادر و سطح لجستیکی به خوبی پیشرفت کرده است .
به گفته وی ، به علت مطالعه بسیار و سرمایه گذاری های انجام شده توسط امارات، این کشور در سه محور فرودگاه ، بنادر و سطح لجستیکی دراین کشور در موقعیت خوبی قرار دارد و هزینه های کمتری را استفاده می کند ، این درحالی است که جمهوری اسلامی ایران چه در سرزمین اصلی و چه مناطق آزاد ظرفیت ها بسیار خوبی را برای کسب موقعیت هاب لجستیکی دارد اما به خوبی استفاده نکرده است .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت همچنین به کشور ترکیه اشاره ای داشت و گفت : این کشور نیز در زمینه های توسعه ظرفیت های ترانزیتی  جابجایی به پیشرفت های خوبی دست یافته است
* سند راهبردی آمایش تجاری
 غضنفری درادامه با اشاره به سند راهبردی که در زمینه آمایش تجاری تهیه شده،  گفت: تبدیل شدن به قدرت اول تجاری در منطقه ، استفاده بهینه از ظرفیت های کشور ، تبدیل شدن به هاب و گذرگاه ترانزیتی منطقه ، تبدیل شدن به هاب تجاری منطقه ، ایجاد بنادر خشک ، دهکده های باز و...همچنین همسویی آمایش تجاری و صنعتی و سایر مطاللعات با یکدیگر از جمله محورهای اصلی دراین سند است .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت گفت : سند راهبردی آمایش تجاری نگاه کلی به مجموعه فعالیت های حوزه لجستیک دارد و به کار گیری آن کمک بسیاری به توسعه تجارت می کند .
وی با بیان اینکه در سند راهبردی آمایش تجاری ،  مشخص شده که در تهران ، کرمان ، یزد ، اصفهان ، آذربایجان شرقی ، همدان ، فارس و ...فرصت های خوبی برای دهکده های باز وجود دارد ، گفت : استان های هرمزگان ، خراسان رضوی ، خوزستان ، مازندران و استان های مرزی نیز برای شکل گیری هاب های لجستیکی انتخاب شده اند .
غضنفری گفت : مطالعات اولیه در کشور انجام شده و امیدواریم که بتوانیم نتایج آن را در حوزه تجارت ببنیم .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت در باره اینکه چه انگیزه هایی باعث شد تا این وزارتخانه به دنبال آمایش تجاری باشد ، گفت :در تجارت  فرامرزی رتبه کشورمان در سال 2011 ، از مجموع 155 کشور ، 139 بود که به هیچ عنوان رضایت بخش نیست .
وی درعین حال با اشاره به دوران مسئولیت خود در وزارت بازرگانی به عنوان معاون وزیر در توسعه روابط اقتصادی و رییس کل سازمان توسعه تجارت گفت : در آن زمان با وجودی که کارهای خیلی خوبی در سهولت تجارت انجام داده بودیم اما این گونه آمارها از سوی مراکز بین المللی ارایه می شود ، ما روی این موضوع حساس شدیم و اما متوجه شدیم که مراکز انجام این رده بندی ، داده های خود را از بازرگانان بخش خصوصی دریافت می کنند و مراکز دولتی را معتبر نمی دانند .به این دلیل اگر یک ترخیص کار در گمرک از وی سوالی شود و وی برای لحظه ای عصبانی گردد ، ممکن است به جای معطلی یک ساعته ، بگوید 5 ساعت معطل شده است که این نوع داده ها داده می شود .
وی گفت  : تلاش بسیاری کردیم تا با موسساتی که این گونه داده ها را ارایه می کنند تماس بگیریم و داده های دقیق تری در اختیار آنها قرار دهیم .
* پایین آمدن شاخص لجستیک ایران درسال 2012
دکتر غضنفری همچنین گفت که کشورمان در شاخص عملکرد لجستیک در حالی که در سال 2007 رتبه ما از 150 کشور ، 78 بود اما متاسفانه در سال 2012 به 112 کاهش یافت .هرچند که اولین پیام این رده یعنی اینکه وضعیت بدتر شده ، اما به معنای آن نیست که کار نشده است ، بلکه به این معنی است که رقبای ما در حوزه لجستیک بیشتر کار کرده اند و رقابت خیلی شدیدی وجود دارد .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت در باره معیارهای شاخص عملکرد لجستیکی نیز گفت : دراین معیارها که حدود 10 مورد است ، بدترین ها را مورد ارزیابی قرار دادم تا مشخص شود که در کدام بخش مشکل داریم بر این اساس معلوم شد که در کارایی فرایند ترخیص کالا رتبه خوبی نداریم .
وی درعین حال گفت : در تحویل به موقع کالا به عنوان یک شاخص عملکرد لجستیکی که حمل ونقل سریع کالا را نشان می دهد ربته خوبی نداریم اما در کیفیت زیرساخت های تجاری و حمل نقل رتبه خوبی داریم ، یعنی اینکه درحالی که سرمایه گذاری صورت گرفت ، اما مدیریت خوب نیست .
به گفته غضنفری ، در میان سیستم های مختلف حمل ونقل ریلی ، بندرگاهی و هوایی در مقایسه ای مشخص شد که در زیرساخت حمل ونقل ریلی نسبت به سایر روش ها و براساس محاسبات بین المللی باید موثرتر عمل کنیم .
* ضرورت افزایش سهم ریلی درحمل ونقل
وی افزود: برخی زیر شاخص ها هم به ما انگیزه می دهد که برخی تغییرات در حمل ونقل کالا نیاز داریم به عنوان مثال ترکیب کالا در سال 87 ، 78 درصد حمل ونقل جاده ای ، 5 درصد ریلی و 17 درصد دریایی و اندکی هوایی بوده است که این نسبت ها قابل قبول نیست درحالی که در دنیا این درصد ها بهتر است.
وزیر صنعت ، معدن و تجارت افزود: در چشم انداز 1394 ، سهم ریلی از کل حمل ونقل 30 درصد برنامه ریزی شده و درحال حاضر کمتر از 10 درصد است .
وی با اشاره به سهم ریل در جابجایی فولاد گفت : این سهم در کشورهای جهان بیش از 90 درصد است اما در کشور ما 70 درصد است و همین بحث باعث شد که برسیم به نقطه ای که توسعه راه آهن نیازمد ایجاد کارخانه ریل سازی است و به همین دلیل امادگی برای ریل سازی اعلام شد .
غضنفری با تاکید براینکه مطالعه شاخص ها به ما می گوید که در چه حوزه هایی بهتر است سرمایه گذاری کنیم ، گفت :برخی شاخص ها می گوید که حمل ونقل ریلی باید ارزان تر ازجاده ای باشد موضوعی که متاسفانه در برخی کالاها نیست ، یعنی اینکه حمل ونقل کالا گران تر است و به همین دلیل به سمتی جاده می رود ، کامیون می رود و خلاف مسیری است که به دنبال آن هستیم .
* جابجایی سالانه حداقل 50 میلیون تن کالا در کشور  
وزیر صنعت ، معدن و تجارت درادامه سخنان خود گفت : در سال 80  تنها 26 میلیون تن بار توسط راه آهن جابجا شد که خوشبختانه این رقم در سال90 به 34 میلیون افزایش پیدا کرد .
وی گفت : درحال حاضر سالانه حداقل 50 میلیون تن بار در داخل کشور جابجا می شود و درحوزه معدن به حدود 390 میلیون تن سنگ و خاک در کشور جابجا می شود .
 غضنفری با بیان اینکه ارقام جابجایی در حوزه تجارت خارجی نیز بالا است ، گفت : در فولاد طی سال 1404 قرار است که ظرفیت تولید به 55 میلیون تن برسد که این تولید حداقل 200 میلیون تن جابجایی دارد . در سیمان نیز ظرفیت ها نزدیک به 80 میلیون تن است و قرار است به 100 میلیون تن برسد.
وزیر صنعت ، معدن و تجارت با اشاره براینکه برنامه ریزی کشور برای رساندن صادرات غیرنفتی به 150 میلیارد دلار است ، گفت برای این رقم بالا حداقل باید 300 میلیون تن بار جابجا شود ، گفت : با توجه به اعداد بالای جابجایی بار در حوزه تحارت امیدواریم تلاش های توسعه حمل ونقل ریلی سرعت بیشتر بگیرد تا ارزان تر تمام شود .
* رتبه 95 ایران درصادرات تجهیزات ریلی
وی در بخش دیگری از اظهارات خود با بیان اینکه درحوزه تجهیزات ریلی و در حوزه سخت افزار بازار خیلی خوبی وجود دارد ، گفت :شرکت های اول دنیا تا 30 میلیارد دلار در سال گذشته فروش داشته اند ، ایران هم یکی از وارد کنندگان و صادر کنندگان تجهیزات ریلی است .
غضنفری با بیان اینکه رتبه کشور درحوزه صادرات ریلی خوب نیست ، گفت : می توانیم با ساخت تجهیزات ضمن رفع نیاز کشور صادر کننده هم باشیم .
وزیر صنعت ، معدن وتجارت رتبه کشور در صادرات تجهیزات حمل ونقل ریلی 95 است اما در واردات 15 است که این دو عدد نشان می دهد که می توان با سرمایه گذاری دراین بخش به ارزآوری در کشور کمک کرد .
غضنفری درادامه مهمترین سیاست وزارت صنعت ، معدن و تجارت در سال 92 ، سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی را پس از تامین معیشت مردم، استقلال ارزی اعلام کرد .
وزیر صنعت ، معدن و تجارت ابرازامیدواری کرد : دراین سال کمترین مقدار ارز درحوزه واردات کالا استفاده شود و ارز واردات کالا از طریق صادرات کالا تامین شود .